Haagse Modelboot Club - HMBC

Review


Norderney en Möwe

Herman Busman

Meetschip ' Norderney' met peilboot 'Möwe'

Schaalmodel-combinatie van Robbe
Zowel de 'Norderney' als de peilboot 'Möwe' zijn schaalmodellen van de gelijknamige, op het Westduitse eiland Norderney gestationeerde scheepseenheid. Beide modellen zijn volkomen nieuw in het programma van Robbe (gepresenteerd op de Spielwarenmesse 1983).
De 'Norderney', het meet- en basisschip, heeft een lengte van 31,25 m en is 7,70 m breed. De waterverplaatsing bedraagt ongeveer 170 ton, de aandrijving geschiedt door middel van twee dieselmotoren, elk met een vermogen van 300 pk (220 kW).
Het model is 125 ( mm lang en 290 mm breed; de schaal bedraagt 1:25. Al met al dus een (robuust) model met flinke afmetingen. Compleet met apparatuur en ballast, dus vaarklaar, mag het gewicht 12 kg bedragen. De romp, schoorsteen, mast, en nog enkele kleine delen, zijn als vacuumgezogen absdelen uitgevoerd. De dekken, dwarsschotten, het gehele dekhuis, luikhoofden enzovoort worden uit voorgestanste abs-plaatdelen samengesteld. Vrijwel het gehele model wordt dus uit abvervaardigd; slechts voor enkele spanten zijn er triplex stansdelen aanwezig.
Alle delen passen voortreffelijk!		 Het model is 260 mm lang en 105 mm breed. De schaal is natuurlijk gelijk aan die van de Norderney, dus 1:25. Het maximum gewicht mag 300 9 bedra gen. De samenstelling geschiedt door middel van drie vacuumgezogen delen; de romp, het dek en het dekhuis. De opbouw van dit bootje is simpel, alleen het gewicht en de inwendige ruimte vragen onze aandacht. Eerlijk gezegd: de meningen over de 'Norderney' met bijboot lopen nogal uiteen. Een kwestie van smaak dus. Wij vinden, dat beide boten een beetje mager gedetailleerde indruk maken. Aan de ene kant is dat een indruk, die al gauw aanwezig is als de schaalverhouding klein is; aan de andere kant veronderstellen wij dat het grote voorbeeld ook vrij 'glad' is. Daar staat dan tegenover dat de bouw niet zo moeilijk is en de aanschafprijs van beide bouwdozen (de 'Möwe' moet apart worden aangeschaft) naar onze mening alleszins redelijk is. De bouwdoos (bestelnr. 1035) Buiten de gave en stabiele vacuumgezogen delen, zoals de romp, schoorsteen, mast en nog enkele kleine delen, bestaat het overgrote deel van de bouwdoosinhoud uit voorgestanste abs-platen. Die platen, 1, 1,5 en 2 mm dik, zijn elk van een letter voorzien (A t/m G). Dat stanswerk is zeer gaaf en zoals reeds bij de inleiding is opgemerkt, de passing is subliem. Zelfs de dekken kunnen met een minimum aan nabewerking op hun plaats worden gelijmd. Werkelijk frappant zoals alles past!



Afb.1 - De vacuümgezogen romp.
Afb 2 - Enkele voorgestanste delen.
Afb 3 - De eerste delen van het dekhuis worden 'opgezet'.
Afb 4 - Het vasthechten van een zijwand.

Juist daardoor, en door het feit dat alles aan het model strak en 'hoekig' is, is de bouw ook goed uitvoerbaar door diegene die wel handig is, maar geen of weinig ervaring in 'scheepsmodelbouw' heeft.
De aandrijving geschiedt met twee Navy Kompakt-eenheden. Die eenheden worden met 12 V gevoed en drijven elk een schroef met een diameter van 35 mm aan. Wij vinden dat een minder geslaagd concept, wearop wij nog uitvoerig terugkomen.
De bijbehorende peilboot 'Möwe', die met een vrij grote kraan te water gelaten en binnengehaald kan worden, heeft een lengte van 6,35 m, is 2,20 m breed en heeft een waterverplaatsing van 2,3 ton.
In afb.2 is weergegeven hoe de meeste delen zijn uitgevoerd. De vertandingen van alle stansdelen zijn zodanig uitgevoerd, dat foutief aan elkaar lijmen van losse delen vrijwel niet mogelijk is. Voor ons gemak kunnen we voordat de delen met de figuurzaag of balsames uit de plaat worden verwijderd, met een water- en veegvaste fijnschrijver de stanscontouren natrekken. In vele gevallen is het ook zinvol om de naast de delen ingestanste nummers op de delen zelf te zetten (afb. 3). Doe dat bij voorkeur op de kant die niet geschilderd hoeft te worden! Ook de moederplaat met voorgestanste spantdelen (berketriplex) is van een goede kwaliteit. Voor de dekbalken, liggers en versterkingen, zijn er lange vierkant-profielen van abs aanwezig. Die profielen zijn hol en mooi strak. Een bijzonderheid bij deze boot is de grote dubbele bodem. Die extra bodem bestaat uit drie vierkant-profielen en een 2 mm dikke plaat abs. Die grote en vlakke bodem (zichtbaar in afb. 5) zorgt voor een uitstekende stabiliteit van de grote romp. Verder natuurlijk de bekende zaken zoals messinghuis, getrokken messingdraad voor de relingroeden, diverse abs-profielen enzovoort. Alles van een uitstekende kwaliteit. Alle delen, die nodig zijn voor het functionerend maken van de kraan (hijsen en draaien) en de ankerlier, zijn eveneens in de bouwdoos ondergebracht. Niet alleen de daarvoor benodigde abs-stansdelen, ook tandwielen, assen enzovoort. Het voor de kraan meegeleverde nylon hijskoord is wat stug en kan daardoor problemen opleveren als de kraanhaak zonder last omlaag moet. Vooral bij koud weer kan dat vervelend zijn. Vervangen door gewoon soepel koord is dus beter.
De voor de functies benodigde motortjes met aangebouwde vertraging moeten natuurlijk apart worden gekocht. Ook de aanbevolen Navy Kompakt-aandrijfeenheden met de bijbehorende motorsteunen moeten apart worden aangeschaft. Het spreekt natuurlijk voor zichzelf (omdat die NKeenheden met een schroefaskoker en as zijn uitgerust) dat de bouwdoos geen schroefaskokers met as en koppelingen bevat. De aanbevolen 30 mm-schroeven zijn wel in de bouwdoos aanwezig.
Het halfronde berghout bestaat uit soepel profielrubber, dat over een vooraf op de romp gelijmd abs-profiel wordt gedrukt en daaraan vastgetipt. In de bouwdoos bevinden zich twee grote tekeningen. Een blad met het bekende bouwplan met een zij- en bovenaanzicht en veel detailtekeningen het andere met een grote explodedview van het gehele model en veel detailschetsen. Alles is uitgebreid en overzichtelijk getekend. Die zeer uitgebreide en duidelijke tekeningen zijn echter min of meer noodzakelijk, omdat er in de uitgebreide en duidelijke bouwbeschrijving geen enkele bouwfoto aanwezig is. Dle bouwbeschrijving bestaat uit een flink boekwerk (A4) en is van een Duitse, Franse, Italiaanse, Engelse, Spaanse en Nederlandse tekst voorzien. De inhoud van de bouwdoos is goed verzorgd en prima van kwaliteit. 		Het beslag (bestelnr. 1036)
Ondanks het feit dat het model een wat matig gedetailleerde indruk maakt, is het beslag vrij omvangrijk. Alle relingscepters zijn uit messingplaat gestanst. Dat betekent: sterk en goed van vorm. Van het gehele beslag kan eigenlijk alleen maar worden opgemerkt, dat het er prima uitziet.

De bijboot Möwe (bestelnr. 1037)
Zoals reeds opgemerkt, is de Möwe een kleine boot op zichzelf en moet dus apart worden aangeschaft. Het bootje wordt compleet met 'beslagje' geleverd. De kleine aandrijfmotor moet echter apart worden aangeschaft. De vacuumgezogen delen, reeds bij de inleiding genoemd, passen goed en de bouw geeft geen problemen. Daarom zullen we aan de bouw van dit eenvoudige bootje geen aandacht schenken; wel (bij functies) iets over de in te bouwen besturingscomponenten.
Het 'bouwplan' van dit bootje bestaal uit een aantal overzichtelijke explodedview tekeningen, die in de bouwbeschrijving zijn opgenomen. De bouwbeschrijving van de Möwe heeft dezelfde opzet als die van de Norderney; dus geen bouwfoto's en onder andere een Nederlandse tekst.

Bouwtips
We spreken hier met recht over 'bouwtips' omdat de algehele (eenvoudige) opzet van het model, de passing van de delen, de bouwbeschrijving en tekeningen zodanig zijn uitgevoerd, dat er niet zoveel aan hoeft te worden toegevoegd.

Bij de bespreking van de bouwdoos hebben we een aanmerking gemaakt over het ontbreken van bouwfoto's in de bouwbeschrijving. Wij hebben tijdens de bouw van ons model veel foto's gemaakt. Maar... de film met opnamen van de eerste bouwfasen, dus dekgeraamte enzovoort, is verloren gegaan. Dat is natuurlijk een vervelende zaak omdat de bouw van een model nou eenmaal niet kan worden teruggedraaid.

Eerst iets over het lijmen
Omdat het model geheel uit abs wordt opgetrokken, is voor de goed met elkaar aansluitende delen'cyano-acrylaatlijm (CA-lijm) toegepast. Voor nalijmen (bijvoorbeeld een lijmrupsje leggen) en plaatsen waarbij de lijm vullend moest zijn, is gebruikgemaakt van Stabilit-Express en Uhu-abs-lijm. Die laatste is, evenals Stabilit-Express, een tweecomponentenlijm. Voor het lijmen van abs onderling prefereren wij Uhu.abs, voor abs aan bijvoorbeeld hout of metaal, Stabilit-Express. Het verschil in eindresultaat is echter zo gering, dat u net zo goed voor alles of Uhu-abs of Stabilit-Express kunt gebruiken. Voor een en kel geval, bijvoorbeeld na lij men van een na vastlijmen met CA-lijm resterende naad, is er langzaam hardende tweecomponentenlijm gebruikt.
Opmerking: Wees bij gebruik van CAlijm voorzichtig. Niet te lang achter elkaar met die lijm werken, niet dicht met het gezicht boven de lijmplaatsen komen en goed ventileren. Om misverstanden te voorkomen: Bij gebruik van CA-lijm en Uhu-abs-lijm is het vooraf ruw maken van het te lijmen oppervlak van abs-delen volkomen overbodig.

 Afb.5 - Kijkje in de motorkamer.
Afb 6 - De kraan met hijsaandrijfeenheid.
Afb 7 - Het mechanisme voor het zwenken van de kraan.


In afb. 5 is weergegeven hoe de Navy Kompakt-eenheden in de romp zijn aangebracht. De smeerbuisjes, die op de schroefaskokers zijn aangebracht, zijn goed zichtbaar. Voor die buisjes is dezelfde diameter gekozen als die van de schroefaskokers.
Dat heeft de volgende voordelen:
• Het vastsolderen op de koker gaat veel eenvoudiger dan bij een dun buisje. Ze zitten ook veel steviger.
• Het indruppelen met motorolie gaat veel eenvoudiger. De olie zakt sneller en er gaat niets naast.
Soldeer eerst het buisje op de (lege) koker en boor pas dan, via het buisie, een 3 mm-gaatje in de koker. Verwijder de boorrestanten heel zorgvuldig. De in afb. 5 zichtbare motorsteunen zijn niet de originele exemplaren van Robbe, maar uit abs-afval gemaakte vervangers. Geen enkele lijm hecht op de kunststof waarvan de tandwielhuizen zijn vervaardigd. Er is dus meer sprake van inkapselen dan van lijmen.
Erg is dat niet, de eenheden kunnen toch geen kant heen. Monteer de aandrijfeenheden op een zodanige hoogte, dat aan het einde van de kokers de hartafstand (koker!) tot rompbodem minimaal 30 mm bedraagt. Dat voor het geval u, bij een lagere motorspanning, grotere schroeven gaat monteren 'zie ook 'vaareigenschappen'). Om resonanties ten gevolge van de aandrijfeenheden wat te reduceren, is er onder elke eenheid een klein stukje absprofiel tussen de extra bodem en de rompbodem gelijmd. In afb. 5 net zichtbaar.
De schroefasuithouders (delen 24/25) moeten bij de aangegeven markeringen door de romp worden gestoken.

 Dat is uitstekend ......maar die plaats is onjuist. U moet die openingen precies voor de markeringen maken. Vergelijk dat ook met het bouwplan. In afb. 5 is tevens te zien hoe de roer-servo is opgesteld (zie ook radiobesturing).
Verder zijn er bij de bouw van het eigenlijke basisschip nauwelijks of geen problemen. Alleen een dekbalk (deel 16) zit in de weg, als u de kraan in de daarvoor bestemde opening wilt plaatsen. De oplossing is vrij simpel:
• Tegen de buitenkant van deel 16 een tweede balkje (lengte gelijk aan de tussenruimte van delen 7 en 68) aanbrengen.
• Lijm dat balkje alleen met de uiterste einden (ongeveer 15 mm) aan de oorspronkelijke balk.
• Als de lijm droog is, de oorspronkelijke balk - op de 15 mm lange uiteinden na - wegzagen.
In de afbeeldingen 3 en 4 is weergegeven hoe de eerste delen van het dekhuis op het dek zijn 'opgezet'. Als er een deel met behulp van wasknijpers en eventueel een stuk lood of kleefband in de juiste positie is gebracht, kan dat met CA-lijm worden vastgehecht. Gebruik heel weinig lijm, zodat de bovenbouw niet gelijktijdig aan het dek of de omranding wordt vastgelijmd. Als die delen, eventueel stuk voor stuk, zijn vastgehecht, wordt de in aanbouw zijnde eenheid afgenomen en degelijk nagelijmd.
Een dergelijk groot dekhuis met zulke enorme ramen vraagt natuurlijk om een interieur. U weet wel: een bedieningstafel met knopjes en handles, een hoge stoel voor de kapitein, een grote tafel met stoelen en banken enzovoort. Robbe heeft niet in een interieur voorzien, ook niet in de tekening.
De realisatie van het geschetste interieur is echter vrij simpel.
• In de binnenrand van de dekopening rondom een lijst lijmen. Ongeveer halverwege, 4x4 of 5x5 is prima.
• Een plaat triplex of abs zodanig uitzagen, dat het op de rondom ingelijmde lijst kan worden gelegd.
• Op die plaat (de vloer) brengen we het interieur aan.
• Als we in de romp moeten zijn, wordt de gehele vioermeubilaireenheid eenvoudig uit de dekopening genomen.

De grote kraan (afb. 6) is heel leuk geconstrueerd en het - eventueel - functionerend maken is niet moeilijk. Er zijn echter een paar punten, die onze bijzondere aandacht vragen. De kolom wordt gevormd door een buiten- en een binnenzuil. Die buitenzuil wordt in het dek gelijmd. Omdat de beide buisdelen precies in elkaar passen, kan de binnenzuil draaien, zonder ruimte. Met behulp van ringen wordt er in de binnenzuil een stuk messingbuis aangebracht. Dat buisje rust in een abs-lagertje, dat op de bodem van de romp wordt gelijmd. Over dat buisje wordt een tandwiel geschoven en vastgelijmd; dat komt in aangrijping met het tandwieltje, dat op de uitgaande as vari de aandrijfeenheid (afb. 7) is aangebracht.

Bij het vervaardigen van de kraan moet u op de juiste lengte van de buisdelen letten, en het messingbuisie moet uiterst nauwkeurig worden gecentreerd.
Als die binnenschacht (terwijl het messingbuisje in het lager rust) slingert gaat de zaak wringen en/of de tandwielen verliezen het contact met elkaar. De aandrijfeenheid (afb. 7) wordt aan een van de spanten gemonteerd.
Bij de hijseenheid (in afb. 6 aan de binnenzuil gemonteerd) is de kabeltrommel op de uitgaande as gelijmd. U raadt het al; op een gegeven moment draaide de as door en de 'Möwe' kwam niet uit het water. Om dat euvel te voorkomen, hebben we van dun messingplaat een ring gemaakt met dezelfde diameter als de flens van de kabeltrommel. De stelring (nr. 334) is aan die ring gesoldeerd en het geheel is met Stabilit-Express tegen de flens gelijmd.
Zoals reeds bij de inhoud van de bouwdoos is opgemerkt; het nylon hijskoord is vrij stug.

Bij het ophijsen van een last is dat geen probleem; alleen als we de lasthaak laten zakken, kan het gebeuren dat hij niet omiaag gaat. Wat soepeler koord (dus), en eventueel een extra gewichtje net boven de lasthaak, is de oplossing.

Verftips
Voor het onderwaterschip (rood/bruin) is Flexa Satin nr 17 gebruikt, voor de dekken (groen) Flexa Satin nr 4. De dekken kunnen ook met Robbe-rolackspuitlak (glanzend) nr 5581/6 worden gespoten. De mast, schoorsteen en nog enkele kleine delen (geel) zijn gespoten met Robbe-rolack-spuitlak nr 5581/5.

Om die eventueel glanzend gespoten delen mat te maken, kunnen ze worden overgelakt met Eenkomponenten-mattlack nr 5578/1.

De radiobesturing en functies
In afb. 16 is weergegeven hoe in ons model de proefopstelling is uitgevoerd. De grote vaaraccu's (6 V/9,5 Ah) zijn anders opgesteld dan in het bouwplan is aangegeven. Ook de elektronische snelheidsregelaar is op een andere plaats aangebracht. Met die opstelling is de gewichtsverdeling beter en, omdat de accu's, snelheidsregelaar en motoren in een lijn liggen, kan de benodigde bedrading korter zijn (minder spanningsverlies) .
Voor de speciale functies; eventueel kraan, ankerlier, verlichting enzovoort, zijn er in de bouwbeschrijving drie overzichtelijke schema's opgenomen. Om ervaring met het nieuwe Multi-prop-systeem van Robbe op te doen, hebben wij dat ingebouwd. Met dat systeem kunnen er via een prop-kanaal 7 proportionele informaties worden overgebracht. Bijvoorbeeld 7 servo's bedienen, maar ook 7 snelheidsregelaars of 7 elektronische schakelaars.

Afb.14 - Het inwendige van de Norderney is zeeeer toegankelijk.
Afb 15 - De iets minder toegankelijke binnenruimte van de Möwe..
Afb 16 - Kijkje in het radio/accuruim via de grote dekopening.


Vanzelfsprekend natuurlijk ook een combinatie van de genoemde componenten; bijvoorbeeld drie servo's, twee elektronische regelaars en twee elektronische schakelaars. Minder mag natuurlijk ook.
Voor het regelen van de kraanmotortjes (hijsen/vieren en zwenken) hebben we gebruikgemaakt van de Mini Controller 2 A (bestelnummer 8297), een klein snelheidsregelaartie van Robbe. Met die elektronische regelaarties kunnen we continu 'vooruit-stop-achteruit' regelen. Die regelaar kan op twee manieren worden gebruikt:
1 Voeding via een aparte accu. Dus conventioneel.
2 Voeding vanuit de accu voor de ontvanger of Multiprop-decoder. In dat geval verdient het aanbeveling om een decoder- of ontvangeraccu met een capaciteit van 1,2 Ah toe te passen. 6 V heeft de voorkeur boven 4,8 V.
Wij hebben voor mogelijkheid 2 gekozen; dus voeding vanuit de (in ons geval) decoderaccu. In de bij die regelaars gevoegde gebruiksaanwijzing (ook Nederlands) staat precies hoe u daarbij te werk moet gaan. Of u nu een dergelijk regelaartje op een Multiprop-decoder of direct op de ontvanger aansluit, maakt niets uit. In het eerste geval geschiedt de voeding vanuit de decoder-accu, in het tweede geval via de ontvangeraccu (in beide gevallen bij voorkeur 6 V / 1,2 Ah).
Helaas is ons dat Multiprop-systeem niet bevallen, althans niet voor bijvoorbeeld het regelen van de kraan.

Om technische redenen is de regeling wat traag en dat maakt nauwkeurig bedienen van de kraan vrijwel onmogelijk. Er blijven dan dus twee mogelijkheden (schema's) over.
1 Met het Multi Switch-systeem (aan/uit-schakelfuncties) .
2 Conventioneel; dus alles via een zender met 7 of 8 gewone proportionele kanalen. (Aan/uit-functies of de genoemde regelaartjes.l Ook de bijboot moet bestuurd kunnen worden. Dat kan op twee manieren:
1 Met een aparte tweekanaalsradiobesturing. (Lastig en duur, onder andere door de P17.)
2 Met de subkanalen van een normale radiobesturing met 7 of 8 kanalen.
Komen we met een gewone zender en mogelijkheid 2 (conventioneel) uit? Laten we eens opsommen:
Kanaal 1 roer Norderney
Kanaal 2 motoren Norderney
Kanaal 3 roer Möwe
Kanaal 4 motortje Möwe
Kanaal 5 kraan Norderney (hijsen)
Kanaal 6 kraan Norderney (zwenken)
Kanaal 7 (evt.) ankerlier Norderney
Kanaal 8 (evt.) verlichting/misthoorn Norderney (m.b.t. mechanische memory-switch en servo)
Eventueel kunt u kanaal 3 vrijmaken. Het blijkt namelijk heel goed mogelijk te zijn om de roerservo van zowel de Möwe als die van de Norderney via hetzelfde prop-kanaal te sturen. Als de Norderney vaart, ligt de Möwe stil, als de Möwe vaart, ligt de Norderney stil. Resume: Met een normale zender / ontvanger met 7 of 8 kanalen kunnen - met geringe kosten - alle functies worden gerealiseerd. Het is dan zelfs mogelijk om bij de Norderney de beide hoofdmotoren apart te regelen.
Radiobesturing 'Möwe'
In afb. 15 is weergegeven hoe in onze Möwe de radiobesturing is ondergebracht. De Mini Controller 2A (rechts onder) is op dezelfde manier geschakeld zoals bij de kraan van het moederschip is beschreven (dus voeding via de ontvangeraccu). De ontvanger is een gewoon exemplaar met vier kanalen, de servo is er een met normale afmetingen. De accu (6 V) is samengesteld uit vijf NC-sintercellen van 250 mAh. Dat kleine accupakketie is onder het achterdek(je) aangebracht. Alle componenten zijn met dubbeizijdig kleefband (Bison dubbel-fix) vastgezet.

Het aandrijfconcept
Bij het door Robbe aanbevolen aandrijfconcept functioneren de beide Navy Kompakt-eenheden op een accuspanning van 12 V. Om bij die hoge spanning het stroomverbruik laag te houden, heeft men gewone driebladige schroeven met een diameter van 35 mm gekozen. (Bij die spanning van 12 V en een stilgehouden boot is het totale stroomverbruik circa 7,5 A.) Voor een schaalmodel met die afmetingen dat 12 kg mag wegen, zijn dat wel heel erg kleine exemplaren. Het resultast laat zich dan ook vrij gemakkelijk raden: de motoren draaien op een zeer hoog toerental, het motor- en tandwielgeruis is groot, het totaalrendement is tamelijk laag en de vaareigenschappen kunnen beter. Wat die vaareigenschappen betreft: die schroeven maken veel omwentelingen en draaien het water eerder 'dol' dan dat ze aan een dergelijk model de gewenste voortstuwing verlenen. Een van de kenmerken daarvan is het onrustige schroefwater achter de boot.

Waarom Robbe dat heeft gedaan? Wij weten het niet. Het is mogelijk, dat die kleine schroeven 'op schaal' zijn. Maar: we weten ook allemaal, dat dat bij een varend schaalmodel niet altijd kan!

Als we ons hart laten spreken, weten we natuurlijk wel een alternatief voor dat concept:
• Twee Decaperm-motoren met vaste vertraging 2,75:1; 6 V (met 6 V voeding) of 12 V (met 12 V voeding).
• Twee Raboesch-vierbladige schroeven met M4-draad, 50 of 55 mm Ø of twee Robbe-exemplaren driebladig 50 mm Ø (bestelnummer 1471 en 1472). Die genoemde messing schroeven zijn natuurlijk beter, maar ook aanmerkelijk duurder.
• Twee schroefaskokers met assen, Robbe-bestelnummer 1444.
• Twee koppelingen.
Daarbij brengen we de beide Decaperm-motoren zover mogelijk naar voren aan. (Denk aan de kraan met zijn ronddraaiend mechanisme.) De schroefaskokers worden zover naar achteren geschoven, dat de ruimte tussen de kop ('naaf') van elke schroef en de voorkant van elk roer ongeveer 10 mm bedraagt. Als u met die Raboesch-schroeven de boot te 'pittig' vindt of het stroomverbruik nog iets wilt reduceren, kunnen de bladen voorzichtig - nog iets verder worden getordeerd; de spoed wordt dan geringer. Let ook op de juiste (is voldoende) ruimte tussen het hart van de koker en de rompbodem. Houd in elk geval (dat is niet moeilijk) tussen de schroefbladtoppen en romp een tussenruimte van minimaal 5 mm aan.

Terug naar de Navy Kompakt-eenheden
Het is ook mogelijk om die aandrijfeenheden op een spanning van 6 V in plaats van 12 V te laten functioneren. De beide vaaraccu's (a 6 V / 9,5 Ah) worden dan niet in serie ( = 12 V/9,5 Ah), maar met elkaar parallel geschakeld ( = 6 V / 19 Ah). In de plaats van de kleine 35 mm-schroeven monteren we dan de reeds genoemde driebladige schroeven. (Dynamic-schroeven 50 mm Ø, 1 rechtsdraaiend (bestelnummer 1471) en 1 linksdraaiend (bestelnummer 1472).

 Dit concept, dat door Robbe ook voor de blusboot 'Dusseldorf' wordt aanbevolen, moet door ons nog worden beproefd. Het wachten is echter op beter weer; zodra wij meer weten, hoort u van ons.

Dan nog even het volgende
Als elektronische snelheidsregelaar hebben wij de Robbe-Mini 300 HEC toegepast. Die regelaar, die op een hoge schakelfrequentie werkt, kan het op zijn slofies 'trekken' en veroorzaakt een zodanig laag spanningsverlies, dat een speedschakelaar volkomen overbodig is. U moet echter op het volgende letten: De Mini 300 HEC is geschikt voor een spanning van 7,2 tot 12 V. Op 6 V functioneert het omschakelrelais niet! Als u op 6 V gaat varen, en de genoemde eigenschappen op prijs stelt, kunt u de Rokraft HEC gebruiken. Die regelaar is eigenlijk voor auto's ontworpen (stom he) en is geschikt voor een spanning van 6 -7,2 V bij een continubelasting van 12 A. De motoraanloopstroom mag 30 A bedragen. U bent natuurlijk helemaal niet gebonden aan een van de door ons genoemde Robbe-regelaars. A!s u echter met een accuspanning van 6 V gaat varen, zowel met NK-eenheden als 6 V Decaperm-motoren, moet u wel een elektronische regelaar met een ingebouwde speedschakelaar toepassen. Alleen dan komt die 6 V accuspanning daadwerkelijk de motoren ten goede.

Vaareigenschappen
Op zichzelf beschouwd, dus het aandrijfconcept buiten beschouwing gelaten, zijn de vaareigenschappen uitstekend. Het model is ook uitermate geschikt voor het varen op ruw water. Als hij goed gebouwd is, komt er geen druppel water in de romp als er water over het dek slaat.


Afb.17 - Proefvaart van de Norderney bij koud en triest weer.
Afb 18 - De Möwe krijgt zwemles.

Helaas gooit het aandrijfconcept wat roet in het eten. Het model komt bij 'volle kracht vooruit' tamelijk langzaam op snelheid; bij 'achteruitslaan' duurt het vrij lang voordat hij stil ligt. Bij achteruitvaren gaat het manouevreren wel goed, maar het kan beter.
Bij een ander aandrijfconcept (zeker met Decaperm-motoren in combinatie met messing schroeven) zullen de genoemde negatieve punten beslist verdwenen zijn.

Vaarproeven op 6 V met twee schroeven 50 mm Ø
Voor deze vaarproeven zijn de beide accu's met elkaar parallel geschakeld in plaats van in serie; de bestaande schroeven zijn vervangen door de genoemde driebladige exemptaren van kunststof. Vanaf de achterkant tegen de boot gezien draait de linker schroef linksom, de rechter rechtsom.
Stilgehouden bedroeg het totale stroomverbruik circa 5,75 A. Als we bedenken, dat dat nog iets afneemt als het model op snelheid komt, kunnen we dat een vrij lage waarde noemen. (Natuurlijk in relatie met de afmetingen van het model.) Het hoeft natuurlijk geen betoog, dat de NK-eenheden op 6 V aanzienlijk minder geluid produceren dan op 12 V. Ook het vaarbeeld was fraaier en het water achter de spiege! aanmerkelijk rustiger. De wendbaarheid was iets beter (draaicirkel ongeveer 2,3 m) en het achteruitvaren leverde niet veel problemen meer op.
Kortom; buiten het geluidsniveau van de aandrijfeenheden (tandwielen blijven 'moeilijk') kunnen we de veareigenschappen met dit 6 V concept zondermeer goed noemen. Dit concept is ook goedkoper! U kunt namelijk heel goed met een accu varen (6V/9,5 Ah) in plaats van met twee exemplaren. Twee maal bijvoorbeeld 6 V / 5 Ah kan natuurlijk ook.
Natuurlijk vaart de Norderney met ons concept minder snel dan met het oorspronkelijke. Maar: de Norderney is een meetschip en geen sleep- of speedboot. Wie echter de boot iets sneller wil laten varen, kan best de accuspanning tot 8 V verhogen. (Bijvoorbeeld met twee groepen van vier Chloride-cellen).

Heel elegant is natuurlijk een 'speedschakeling'. We varen dan onder normale omstandigheden op 6 V, als het iets harder moet, schake!en we via de radiobesturing een extra 2 V accu in serie.

Eindconclusie
De Norderney is (buiten het aandrijfconcept) doordacht van opzet. Pre's zijn de sublieme passing van de delen en het feit dat de boot betrekkelijk eenvoudig is te bouwen. Het een en ander hangt natuurlijk nauw met elkaar samen. Natuurlijk is de bouwdoos geen bijna-kant-en-klaar-snelbouwdoos. Toch kan de bouw, mede dankzij de betrekkelijke eenvoud van het schip, de opzet, en de passing van de delen, betrekkelijk snel verlopen. Het eindresultaat is een robuust model.
Die 'eenvoudige vorm en uitvoering' hebben natuurlijk ook hun keerzijde: het model doet wat kaal aan. Toch had men bij Robbe, naar onze mening, best wat verder met de detaillering kunnen gaan; bijvoorbeeld een interieur in het dekhuis en wat meer details op het voordek. Dat hoeft geen extra materiaal (voor Robbe) te kosten; men had in de tekeningen wat suggesties kunnen doen. Wie dan snel ktaar wil zijn met de bouw, kan het simpel houden; wie er wat meer van wil maken kan de aangegeven suggesties in praktijk brengen.
Met het aandrijfconcept (zie artikel) zijn we niet gelukkig.
Overigens: De Norderney hoeft helemaal niet als een 'meetschip-model' te worden gebouwd. Wat dacht u van een schip voor het uitzetten van boeien en andere bakens? Dat geeft de mogelijkheid voor een uitgebreide detaillering.
De inhoud van de bouwdoos is uitstekend van kwaliteit; zowel de tekeningen als de bouwbeschrijving (onder meer Nederlands) geven de bouwer alle informatie, die hij nodig heeft. Jammer dat er geen bouwfoto's in de bouwbeschrijving zijn opgenomen. De verkoopprijs van de bouwdoos lijkt ons alleszins redelijk.
De Möwe is een eenvoudig bootje dat als een op zichzelf staande eenheid beschouwd moet worden.


Voornaamste gegevens
Tussen haakjes die voor de 'Möwe'

Origineel
Soort schip:  Zeegaand meetschip met dochterboot (peilboot)
Gestationeerd te:  Eiland Norderney (Noordzee)
Naam:  Norderney(Möwe)
Lengte:  31,25 m (6,35 m)
Breedte:  7,70 m (2,20 m)
Waterverplaatsing:  170 ton (2,3 ton)
Motorvermogen:  2 x 300 pk/220 kW (niet bekend)
Aantal schroeven:  2 (1)

Specificaties (* opgave fabrikant)
Naam:  Norderney(Möwe)
Soort schip:  meetschip (peilboot)
Schaal::  1:25 (1:25)
Fabrikant::  Robbe-Modellsport GmbH, Grebenhain, West Duitsland
Distributeur::  Robbe-Modellsport
*Adviesprijs bouwdoos::  f 253,00
*Adviesprijs beslag::  f 117,80
*Adviesprijs Möwe::  f 55,00
*Adviesprijs Navy Kompakt::  f 42,50
*Adviesprijs motor met vertraging voor kraan en ankerlier::  f 17,60
*Adviesprijs Mini Controller 2 A::  f 57,80
Lengte::  1250mm
Breedte::  280 mm
Waterverplaatsing:  max. 12 kg (300 g)
Aantal schroeven:  2 (1 )
*Aanbevolen aandrijving:  2 x Navy Kompakt (kleine e-motor)
Aantal functiekanalen:  minimaal 2 (2)
Basismaterialen
Romp:  abs (vacuumgezogen) (idem)
Dekken en opbouw abs-stansdelen (vacuumgezogen abs)

Testmodel HB modelbouw en techniek
Gewicht leeg met aandrijfeenheden:  : 5600 g
Gewicht vaarklaar met vaarklare bijboot op dek . . 10650 g
Motoren bij vaarproeven . . 2 Navy Kompakt (geadviseerd)
Accu's:  2 x 6 V/9,5 Ah (6 V/250 mAh)
Radiobesturing:  Promars (zelfde Promars)
Overige bijzonderheden Snelheidsregelaar Mini 300 HEC (Mini Controller 2 A)

Uit: HB model & techniek juni 1984